Doğada kusursuz bir uyum vardır ve tüm canlılar birbirini destekler. İnsan müdahalesi ile bozulmuş tarım alanlarında bu destek zinciri bozulur ve bitki zararlılarının ortaya çıkardığı bitki hastalıkları oluşur. Doğal tarım uygulayıcısı olarak bu zararlılarla doğal yöntemlerle mücadele edilebildiğini görüyoruz. Bu bitki hastalıklarından ve tarım zararlılarından en yaygın olanlarıyla doğal bitkisel yöntemlerle nasıl kurtulabileceğinizi anlattık.

– Hamiyet Bayram

Bitkiler fıtratına uygun büyür ise bitki hastalıkları diye bir sorun olmaz. İnsanoğlu aceleci olduğundan bitkilerin daha çabuk büyümesi ve daha çok ürün vermesi için müdahale ediyor. Dolayısıyla bitkiler sürekli sürgün veriyor, taze sürgünler zararlıları çekiyor. Budamadan dolayı dallar çatallaşarak birbirine giriyor, bitki güneş ve hava alamıyor, bitki taze sürgünlere veriyor ve bu durum hastalığın artmasına neden oluyor.

Güneş görmeyen yerler bitki hastalıklarına ve zararlılara yuva oluyor.

Sulama nedeni ile nem artıyor artan nem mantari hastalıklara davetiye çıkartıyor.

Doğal tarım tekniğine uygun yapılır ise kimyasal veya doğal hiçbir ilaç kullanımına gerek kalmaz. Doğal denge oluşuna kadar bu tür zehirsiz çözümler ile idare edeceğiz.

Öncelik her zaman, doğal tarımda zararlıları ve bitki hastalıklarını yok eden faydalı böcekleribulunduracak ortamı sağlamak ve zararlıları uzaklaştıran ve bitki hastalıklarına karşı kokulu bitkileri bahçede bulundurmak olmalıdır. Yer örtüsü dediğimiz bitkiler yetersiz ise aşağıdaki zararlılar beslenmek için ağaca tırmanır.

Yaprak biti, kırmızı örümcek gibi zararlılar yaprakla besleniyor. Bazı bitki ve ağaçlar bazı böcekleri kokusuyla veya salgılarıyla uzaklaştırabiliyor.

Bu saydığımız şartlar yoksa veya yetersizse bitki hastalıkları ve zararlılarla;

• mekanik mücadele yapılır: kurtları vs elle temizlemek gibi
• biyolojik mücadele yapılır.
• biyoteknik mücadele yapılır.

Zehir kullanımını hiçbir durumda tavsiye etmiyoruz.

Bitki hastalıkları ile doğal mücadele

Hiçbir ilaç tek kullanımda %100 etkili olmaz. Duruma göre belli aralıklıklarla tekrarlamak gerekir.

Esas çözüm biyoçeşitlilik. Monokültür dediğimiz tek tip ağaç dikmişsiniz. Kuşlar için barınak tohum meyve yok. Arılara çiçek yok. Bir bahçeye kuşlar eşek arıları vs uğramıyorsa sürekli zehir kullanıldığı için uğramıyor. Besin bulamadığı için uğramıyor. Önce bunu sağlamak gerekiyor. Çiftçiler işin kolayına gidiyor. İlk akıllarına gelen zehir kullanmak. Bir kerecikten bir şeyler oluyor sonra kısır döngü başlıyor.

Doğal Tarım İlaçları

Her doğal tarımcı bitkisel ilaç yapımını öğrenmeli.

Ayva ağacında kurtlanma

Arapsabunu veya saf sıvı sabun, kekik veya tütün yağını su ile karıştırarak püskürtmek faydalı olacaktır.

Narda yarılma olması

Yarılma genelde meyve olgunlaşırken aşırı sulama yapılmasından kaynaklar. İçerideki taneler şişince basınçtan dolayı çatlar. Nar sulanıyorsa düzenli aralıklarla sulanmalı. Hasata 15 gün kala su verilmemeli. Tane basıncından dolayı kabuk çatlar. Nar kuraklığa oldukça dayanıklıdır. Mevsim çok kurak giderse de kabuklarda yanıklar oluşur ve çatlaklara neden olabilir.

Süne zararlısı

Süne için önerilen kültürel önlemlerden birisi karışık ekimdir. Arazi etrafına çicekli bitkilerin ekilmesi tavsiye edilir. Burdaki amaç süne zararlısı çiçek özleri varken buğdaya musallat olmayacak olması. Sünenin buğdaya hangi aşamada zarar verdiği de önemli.

Pamuklu bit

Bazı aylarda bitkilerde ve ağaçlarda pamuklu bit çok olur. Çiçeklenme dönemi hariç arap sabunu ve kekik suyunu su ile karıştırarak püskürtme yaparsanız iyi bir sonuç alırsınız. 10 kg suya 120 gram arapsabunu ve yarım litre kekik suyu ekleyin püskürtün. Büyük bahçesi olanlar arap sabunu ve kekik suyunu toptan alırlarsa daha ucuza gelir. Zeytine de pamuk biti için kekik suyu ile birlikte arap sabunu uyguluyoruz.

Yaprak biti

10 litre suya 100 gram arapsabunu ve biraz da kekik suyu eklenip yapraklara sıkılır. Yaprak biti tüm haşereler gibi keskin kokulardan hoşlanmaz. Gülleci bulamacı da etkilidir.

Yaprak piresi

Arap sabunu etkilidir

Akdeniz meyve sineği

Koalin kullanılabilir. Ayrıca arapsabunu, kekik yağı, tütün ekstresi etkili olur.

Danaburnu

Bitkinin etrafına çemenli su sıkın. Çemeni aktarlarda bulabilirsiniz. Sirkeli su da etkili olur. Ayrııca gölleme yapabilirsiniz.

Kirazda kurt oluşumuna neden olan sinek

Bir litrelik kavanoza 1 veya 2 yemek kaşığı doğal sıvı sabun koyun. Kavanozu suyla doldurun. Bir litrelik ikinci kavanoza bir avuç kadar keskin kokulu soğan, sarımsak, zencefil köklerinden ve acı biberden koyun. Kavanozu kaynar suyla doldurup bir gece bekletin. Karışımı süzgeçten geçirin. Sabunlu su ile bitki karışımını 1-1 oranında karıştırıp kullanabilirsiniz.

Domateste dip çürüklüğü

Dip çürüklüğü, topraktaki pH düşüklüğünden kaynaklanır Fazla gübre ve sulama PH değerini düşürür. Her fidenin dibine birer kaşık yanmış kireç koyun ve sulayın. Aşırı sulamadan kaçının.

Yaprak yanıklığı

Mantari bir hastalıktır. Gülleci bulamacı, yoksa kükürt kullanın. Külkürtü sıcak havada uygulamayın. Akşam uygulayın. Fide diplerine birer kaşık yanmış kireç atın ve sulayın. Çok geç kalmayın tedavide. Sıvı uygulayacaksanız 100 litre suya 250 ml, 10 litre suya 25 ml orantılayın suya göre.

Mildiyöy

Yaprak yanıklığı; patateste kıvırcık yaprak virüsü ve patates böceği, domates ve hıyarlarda yaprak, gövde ve meyvelerde esmerleşme – Gülleci bulamacı iki sebzedeki bu hastalıklarda da etkilidir.) Ayrıca: Bir yemek kaşığı soda, bir yemek kaşığı saf zeytinyağı, bir yemek kaşığı saf sabun (sıvı veya toz), dört litre suya karıştırılarak uygulanır.

Yaprak lekesi, mantari hastalıklar ve mildiyöy

Elma sirkesi (mantari hastalık ilacı olarak): Üç yemek kaşığı elma sirkesi 4 litre suyla karıştırılarak kullanılabilir. Seralarda uygulama öğle öncesi saatlerde yapılmalı ve sera havalandırma açıklıkları açılmalıdır.

Domates fidesinde siyah sinek

Arap sabunu, tutun, su karışımı kullanılabilir. Ayrıca, elma sirkesi tuzağı yapabilirsiniz. Gülleci bulamacı da etkilidir.

Salyangoz

Sarımsak spreyi – 3 diş sarımsağı 1 yemek kaşığı bitkisel sıvı yağla ezin. Sonra bu sıvıyı süzerek 1 litre suyla karıştırın. Karışımı bir sprey şişesine doldurun. Bu karışımın içine 1 tatlı kaşığı bulaşık deterjanı veya arapsabunu ekleyin. Kullanmadan önce iyice çalkalayın.

Ağaç kök ve gövde kurdu

Ağaç kök ve gövde kurduna karşı zehir kullanmak etkili olmuyor. Mekanik kültürel mücadele gerekiyor. Yani errginleri tek tek toplamak. Gövde ve köklerdeki larvaları şişlemek gerek. Ama ergin ve larvaları yok etmek de çözüm olmuyor çünkü yumurtalar var. Daha sonra yumurtan çıkan kurlar tekrar ağaca sarıyor.

Gövde kurdu

Ağacın daha çok kabuğunda ve elma, armut, kiraz, söğüt, kestane gibi kambiyum kısmı şekerli olan ağaçlarda okur. Larvalar imha edilir. Tavuklar ve kuşlar etkili mücadele yapar. Bir şiş ile kurdu çıkart veya içinde öldür. Kireç ve kükürtten oluşan gülleci bulamacı uygulayın. Yaralı yerlere iyice püskürtün. İyice kazıyın çürük yerleri Kabuğun çürük, ölü yerlerini de temizleyin, ilaçlayın, bir gün sonra da macunla kapatın. Yarasını kapatır. Erken müdahele edin bu gibi durumlarda ağaçlar bu şekilde konuşur.

Ağaç dip kurdu – Capnodis

Sert çekirdekli meyve ağaçlarının baş düşmanıdır. Erken müdahele edilmezse ağaçlar ölür. Tedavi ile uğraşmanın anlamı olmaz. Başlangıçta erginlerinleri toplayarak bahçeye tavuk bırakarak mücadele edilebilir.

İç kurdu

Tavuk besleyin, en etkili yöntem

Sarımsakların uçlarında beyazlaşma ve kuruma

Bunun birden çok nedeni var. Azot eksikliği neden olabilir. Derin dikim olabilir. Toprak asidik olabilir.

Acurda sararma ve kuruma

Mantari bir hastalık. Gülleci bulamacı atın.

Külleme

Kükürt sıkın.

Çiçek burnu çürüklüğü – Kalsiyum alımı azlığından kaynaklanır. Aşırı sulama aşırı kimyasal gübre özellikle azot fazlalığı veya potasyum fazlalığı kalsiyum alımını azaltır. Şu aşamada yapraktan kalsiyum takviyesi yapmanız gerekir. Malçlama yapmış olsaydınız topraktaki nemi dengeli tutardı. Domatesleri çok sulamayın, kalsiyum eksikliğine neden olur. Yapraktan kalsiyum vermesi – Sıvı olarak satılıyor püskürtüyorsunuz yapraklara.

Fareleri uzaklaştırma – Elma kökü şekerli olur fareler aç kalınca yer. Doğal düşmanlarının yanısıra farelerin sevmediği kokuları da kullanın. Naftalin, fesleğen, karanfil, kekik kokusundan kaçarlar.

Kedilerde pire uzaklaştırma

Sirke, sedir ağacı talaşı iyi gelir

Kargaları uzaklaştırma

Ses çıkartıcı şeyler asın. Poşet de olur.

Tahtakurusu uzaklaştırma

Lavanta ve biberiye yağı esansı kaçırır. İkisinden birini.

Kitapların üzerinde küçük sarı böcekler

Defne yaprağı koyun aralarına.

Yılanları uzaklaştırma

Tabii ki, bazı yılanlar zehirli fakat yılan faydalıdır. Dikkat ederseniz bir şey olmaz. Yılanın sevmediği kokular var evin etrafına onlardan atın.

Nohut yöntemi – Bahçeniz varsa ve yılanlarla bir türlü baş edemiyorsanız bahçenize nohut dikmenizi öneriyoruz. nohutun tuzlu olan yaprakları yılanı yakacak ve uzak tutacaktır.

Sarımsak yöntemi – Yılanı uzaklaştırmanın bir diğer yolu da sarımsak yöntemidir. Birkaç adet sarımsağı yılanın geçtiği yerlere koyarsanız bir daha asla o bölgeden geçmeyecek, o bölgede bulunmayacaktır.

Yılanı uzaklaştırmanın bir diğer yolu da kirpi yöntemidir. Bahçeye veya yılanı uzaklaştırmak istediğiniz herhangi bir yere kirpi salabailirsiniz.

Bitki hastalıklarına karşı etkili bir ilaç

Sabun, sarımsak tozu ve kırmızı biber karışımı:

2 çay kaşığı sıvı sabun yaklaşık 1 lt ‘lik kavanoza konulur. Kavanozun ağzına ince bir tül gerilerek kırmızı biber ve sarımsak tozunun her biri ilave edilir. Su konularak ilave edilen kısmın kavanoza akması sağlanır. Bu ilacın pıhtılaşmasını önler. Tülü kavanozun ağzından alarak karıştırılır. Sabun, emici böcekleri, sarımsak kırmızı biber karışımı çiğneyici tipteki böcekleri uzaklaştırır. Bu karışımın dezavantajı yağmurla birlikte yıkanması ve yeniden uygulamaya ihtiyaç duyulmasıdır.

Karıncaları öldürmeden uzaklaştırın

• Yarım çay kaşığı toz tarçını veya tarçın yağını bir bardak suyun içine dökün. Karışıma pamuk bandırarak karıncaların geçtiği yerlere sürün.
• Bir diğer yöntem de pencerelere, kapı girişlerine ve evin diğer girişlerine çubuk tarçın bırakmak.
• Karıncaların bir diğer nefret ettiği şey de sirkedir.
• Sarımsak da karıncaları uzaklaştırır.
• Balkonda saksınıza dadanan karıncaların yoluna sarımsak sürün. Çok etkili. Sprey olarak sıkabilirsiniz.
• Son bir yöntem de sprey şişesine tarçın yağı ve su ekleyip bunu karıncaların geçtiği yolların üstüne püskürtmek. Büyük bir tencerede su kaynatın. Kaynadıktan sonra içine Arnavut biberi atıp bir süre daha kaynatmaya devam edin. bu suyu karıncaların sık geçtiği yerlere azar azar dökün.

Bitki hastalıklarına karşı kaolin kili

Meyve bahçeleri için yılda 2 kere uygulamakta fayda var. Zeytin sineğine karşı oldukça etkili. İlk uygulamayı çiçekten hemen sonra yaparsanız dökülmeyi azaltır. İkinci uygulamayı ise hem sıcaktan korumak hem de zeytin sineğine karşı korumak için yapabilirsiniz.

Doğal kil olduğu için böcekleri öldürmüyor, böceklerin bitkiye zarar vermesini önlüyor.

Kaolinin suya ilk uygulamada %5 katılması önerilse de %3 normaldir. Abartmamak gerek. Sarfiyatı ağacın büyüklüğüne göre değişir.

Bitki hastalıklarına karşı fungisit etkili reçeteler

Mantari bitki hastalıklarına karşı kullanılır. Mesela çil hastalığı fungal hastalıklar grubundandır.

Oksijenli su – ½ lt suya bir tatlı kaşığı oksijenli su koyup bitkilere püskürtebilirsiniz.

Tarçın karışımı – 2 yemek kaşığı toz tarçın ½ lt kaynar suya konur, 3-4 gün beklenir ve tülbent yardımı ile süzülüp kullanılır. Aynı karışımı, daha etkili bir preparat olması bakımından dilerseniz alkolle de yapabilirsiniz: Aynı miktar tarçın, ½ lt beyaz alkole konur, bir gece beklenip süzülür. (Alkollü olan karışımı yeni çimlenmiş fideciklerde kullanmayın, zira alkol hızlı buharlaşmayla kurutucu etki yapabilir.)

Yağ, sabun ve karbonat karışımı – 1 yemek kaşığı sıvı bitkisel yağ, 1 yemek kaşığı karbonat, 1 kaşık doğal sabun tozu (sabunu rendeleyerek kullanabilirsiniz). Önce az miktarda su ile karbonatı karıştırıp eritin. Daha sonra tüm malzemeleri 4 lt suya ekleyip çalkalayın ve 3 günde bir püskürtün. (Tüylü yapraklı bitkilere püskürtmeyin.)

Bitki karışımı – Alman papatyası çiçeği (chammomille), mürver yaprağı (sambucus nigra), yabani sarımsak yaprağı veya taze sarımsak yaprağı, turp otu veya yaban turbu yaprağı, demir çamı (casuarina) yaprağı.

Kekik yağı Antioksidan, antiseptik, antimikrobiyal, antibakteriyel, antifungal ve antienflamatuar özelliklere sahiptir. Bitkilerdeki mantari hastalıklara bir çok zararlıya karşı etkilidir.

Ayrık otu ile mücadele

Ayrık öncü bir bitkidir. Sağlıklıksız toprakları iyileştirir, gevşetir havalandırır.

Malçlama etkili olur. En az iki yıl. Baharla birlikte fidelerinizi dikerken diplerini bitki saplarıyla en az 10 cm kalınlığında malç örtün. Toprak güneş görmeyeceğinden istenmeyen otların çıkmasını engelleyecek. Ayrık otuna karşı yoğun malçlama yapacaksınız. Ayrığa gün yüzü göstermeyeceksiniz. Aynı familyadan buğdaygiller özellikle arpa ekimi sık ekim yapılır ise ayrık otunu baskılar.

Ayrık otu temizlenmesi
Sebze yetiştiricilerinin korkulu rüyası ayrık otu. Gerçekte ayrık otu öncü bir bitkidir, zayıf toprakları tedavi eder. Lakin sebzelerin yetişmesini de engeller. Ayrık otu insan eliyle (arazi sürümü, hayvan ve insan trafiği, kimyasal gübre kullanımıyla) organik yapısı bozulmuş, sertleşmiş toprakları tedavi etmek için yola çıkan bir tabibdir. Arazinizde ayrık otu varsa bilin ki toprağınız hastadır ve tedaviye muhtaçtır.

En etkili mücadele malçlamadır
Modern tarım yapanlar ot zehiri kullanıyor. Aslında makineli tarım yapanlar için de zehirsiz çözüm var.

Ayrık otundan doğal tarım yaparak kurtulabiliriz. Arazimizi yaz kış yeşil örtüyle kaplayarak.

Yılda iki ekim yapıldığında ayrık otu azalarak zararsız hale gelir. Ayrık otunu doğal tarım yöntemleriyle çözebiliriz. Ayrık otu buğdaygiller familyasındandır. Şayet aynı familyadan buğdayı veya arpayı sık bir şekilde arazimize ekersek ayrık otunu azaltabiliriz. Kışlık olarak arpa normalden biraz daha sık olarak ekilir, ardından yazlık bir başka çeşit çeşit ekilir. Arpa kardeşleme yaparak diğer otlara pek fırsat vermez.
Ayrık otunu yok etmenin ve azaltmanın bir başka yolu ise malç yapmaktır. Ayrığın güneşle temasını keserek ayrığın gelişimini engeller ve bir süre sonra yok olmasını sağlayabiliriz.

Malçlama yaparak ayrık otu yok etmede benim de tavsiye ettiğim yöntem: Fidanın etrafına 60 cm çapında yalak (çukur) açımış ve şamanla malçlıyor.

Öncelikle, arazide ayrık otu yayılmışsa, bilinmelidir ki, o toprak hastadır. Esasında, ayrık otu, insan müdahalesiyle (arazi sürümü, insan trafiği, kimyasal kullanımı gibi) bozulmuş, organik yapısı değişerek setleşmiş toprakları iyileştirmek için çıkar. Yayılmacı, derine kök salan ve kökleri ile ürünü sararak gelişimini yok edebilen, kökleri tek tek koparılamayacak kadar güçlü olan ayrık otundan da diğer bitki hastalıkları gibi doğal yöntemlerle kurtulmak mümkündür.

• Ayrık otu buğdaygiller familyasındandır. Araziye sık bir şekilde buğday ekilirse ayrık otu azalır.
• Diğer bir yöntem arazinin boş bırakılmamasıdır. Toprak yaz kış yeşil örtüyle kapatılmalıdır. Buğday hasadından hemen sonra başka bir bitki ekmek gibi.
• Toprağı malçlanıp ayrık otunun güneşle teması kesilerek ayrık otunun gelişimi engellenebilir ve bu otun bir süre sonra yok olması sağlanır.

Bitki hastalıkları için doğal çözümler içeren ayrıntılı bir listeyi burada bulabilirsiniz:

Kükürt – Zehirli değil. Kükürtün uzaklaştırıcı özelliği var.

Bakır – Zehirlidir, mantari hastalıklarda, halkalı leke gibi durumlarda kullanılıyor. Bakır erken dönemde kullanıldığı için meyve üzerinde olumsuz bir etki bırakmıyor. Sonbaharda hasat sonrası ve ilkbahar aylarında kullanılır. Bakırın faydalı böceklere de zarar vermesinden dolayı kullanımını tavsiye etmem.

Mehmet Tülüce