Ülkemiz 6 Şubat 2023 tarihinde merkezüssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan iki depremle sarsıldı. 11 il neredeyse tamamen yerle bir oldu, on binlerce belki yüz binin üzerinde insan hayatını kaybetti. Osmaniye’de yaşayan Mehmet Tülüce de deprem bölgesindeydi. Yakınlarını kaybetti. Bu acıyı tarif etmek mümkün değil. İlk dakikadan itibaren yaşadıklarını paylaştı.
– Hamiyet Bayram
İçerik
Dakika dakika deprem
6 Şubat 2023
4:20
Çok şiddetli deprem oluyor hala sallanıyoruz. Osmaniye
4:21
Çok şiddetli deprem oldu ve uzun sürdü.
4:25
Osmaniye merkezde yıkımlar var ben köydeyim.
4:37
Artçılar devam ediyor. Bu üçüncü.
5:11
Yağmur da hızını artırdı, enkaz altında kalan insanlar var. Osmaniye merkezde.
5:19
Artçılar devam ediyor sallanıyoruz.
5:25
Kimse içeri girmesin, sallanıyoruz sürekli. Bu 5. artçı.
5:49
Doğal yaşam evimizde herhangi bir hasar ve çatlak yok. Deprem çok şiddetliydi ve çok uzun sürdü. Sarsıntıyla birlikte uyandım.
Evime güvendiğim için önce dışarı çıkmak istemedim ama baktım biteceği yok dışarı çıktım.
6:32
Yağmur devam ediyor dışarısı soğuk. Artçılardan dolayı dış kapıyı açık bıraktım. Sobaya odun takviyesi yaptım. Eniklerimin içeri girmesine izin verdim.
Osmaniye ilk belirlemelere göre 35 bina yıkılmış ve can kaybı var. Köyümüz 300 hane. Yıkım yok.
13:26
Çok kötü sallanıyoruz.
13;27
Dışarıdaydım ayakta durmakta zorlandım.
17:36
Osmaniye’de ailemizin yoğunlukta yaşadığı Rahime Hatun mahallesinde çok sayıda bina yıkılmış. Amcamın oğlu, eşi, gelini ve torunu enkaz altında. Yengemizi sağ olarak çıkarttılar fakat diğer üçü enkaz altında hâla. Yandaki apartman evlerinin üzerine devrilmiş.
Deprem – Bir çiçek düştü kaldırımlara
Maalesef yeğenimizin eşini ve ortaokula giden bu güzel çocuğunu kaybettik.
Amcaoğluna ise hâla ulaşılmış değil.
Her sokakta bir feryat var.
7 Şubat 2023
O kadar deprem vergisi toplandı nerede hani? Hiçbir hazırlık yapılmamış. Amcamın oğlu enkaz altında hâla. Gelininin ve torununun cansız bedenlerini çıkartabildik dün gece.
Gölcük depreminde de devlet yoktu ortada. Abimi ve yengemi Osmaniye’den yola çıkan yeğenlerim enkaz altından çıkartmıştı. O zaman da yollar tıkanmıştı. Hiç ders çıkartılmamış. Hazırlık yapılmamış, organizasyon yok.
Biz hazırlık yapmamış diyoruz. Yoksa sahada bulunan yerel görevliler, valisi, jandarması, polisi diğer memurları elinden geleni yapıyor fakat yetersiz
Hâla hiç ulaşılmayan, yakın akrabası bulunmayan evler var. Hiçbir hazırlık yapılmamış toplanan onca deprem parası başka yerlere harcanmış. Organizasyon yok sevk ve idare yok. İnsanlar enkaz altında.
Yakın köylerde yıkım yok çünkü tek katlı en fazla 2 katlı evler. Osmaniye merkezde kerpiç evler dahi yıkılmadı.
Depremde kayıplar…
Ailemizden farklı noktalardan kayıplar yaşadık. Amcamın torunu Rauf Tülüce, halamın torunu Emin Tülüce, amcamın oğlu Fazlı Tülüce hâla enkaz altında. Eşi ve bir torunu kurtarıldı. Gelini ve kız torunu kurtarılamadı.
Sabahtan beri köyde sela okunuyor. İçlerinde çocukluk arkadaşım olanlar var, lisede öğretmenim olanlar va. Kiminin oğlu, kızı ve torunu var. Ateş düşmeyen ocak yok gibi. Şehre göçenlerin cenazeleri köyde defnedilecek.
Osmaniye’den komşumuzdu, çocukluk arkadaşımdı değerli dostum Kamil Binboğa da iki gündür kucağındaki torunu ile enkaz altında. Dün kızının cansız bedenine ulaşılmıştı. Damadı torunu ve kendisine ulaşılmış değil henüz.
Yetmişli yılların sonu idi. Siyaseten ayrılmıştık. Siyasi yol arkadaşım olanlar topluca tavır koymuşlardı. Kamil hariç. Bana “arkadaşlarımız tavır koymamı istediler ama sen benim arkadaşımsın, benim için siyasi birliktelik değil dostluk önemli” demişti. Bu sözlerini hiç unutmam.
Biraz önce enkaz altından amca oğlu Fazlı Tülüce sağ olarak kurtarıldı. Dün ses gelmiyor diye enkazdaki çalışmalara ara verilmişti.
Maalesef Kamil ve aile fertlerine henüz ulaşılmış değil. Gece çalışmaları bugün başladı ve devam ediyor. Çok geç kalındı çok.
Evlerin yıkılmasını temel olmamasına bağlıyorlar ama benim yaptığım evde temel yok ve en ufak çatlak yok.
Depreme karşı hiç bir hazırlık yapılmamış. Deprem vergileri insanları ölüme götüren betona harcanmış. Halk iğne ile kuyu kazar gibi yakınlarını enkazdan çıkartmaya çalışıyor.
8 Şubat 2023
Devlet dün öğleden sonra geldi. Sadece Maraş’a değil, Osmaniye’ye de.
Yollar açıktı oysa. Osmaniye’den Maraş’a gidenler oldu ilk gün yakınlarını kurtarmak için. 6 saatlık yol Ankara’dan 35 saat sonra geldiler. 35 saat sonra merkezi hükumetten yardım ulaştı. Yaşayan bilir.
9 Şubat 2023
Evim sağlam ruhum çökük
Benim yeğenimin kardeşi enkaz altında kaldığında İzmit’ten aynı gün geldi. Sabah deprem oldu çocuk otobüste zar zor bilet bulmuş akşama ulaştı buraya. Aktarmalı üstelik.
Yollar açıktı, otobüsle gelindi hem de aynı gün içinde
Hazırlık yapılmamış, alan büyüklüğü ile alakası yok . 35 saat sonra geldi ilk yardımlar. Yetersiz demiyorum. Yoktular diyorum. Yoktu yoktu.
Şu an bir yakınım enkaz altında hâla. Halk kurtarabildiğini kurtardı. Vinç bekleniyor üst katların kaldırılıp çıkartılması için. Yalan imparatorluğu yıkılacak elbet bir gün.
Evim sağlam ruhum yıkık
Doğa öldürmez, insanların yanlışları öldürür
70 yıl önce Latif Tülüce’nin yaptığı kerpiç yığma konak ayakta fakat 50 metre ilerisindeki 5 yıllık beton apartman çökmüş.
Dedem Mehmet Tülüce’nin yaptırdığı 80 yıllık 2 katlı yeşil yığma ev ayakta fakat geçen sene yapılan plazanın duvarları patlamış.
Her deprem sonrası kerpiç evlere mana bulan betonperestler!
Usulüne uygun yapılan kerpiç evler kolay kolay yıkılmaz, yıkılsa dahi beton evler kadar ölümcül olmaz. Betonperestler iki yıl önce kerpiç ev yapmayı yasak getirmişti. Doğa öldürmez insanların yanlışları öldürür.
Geç gelen yardım yardım değildir
Edirne’den çıkan bir tır 18 saatta Osmaniye’ye ulaşabiliyor Fakat Ankara hükumetinin organize edip yola çıkartamadığı iş makineleri 5-6 saatlık mesafedeki Ankara’dan, Konya’dan, Kayseri’den 35 saat sonra deprem bölgesine ancak ulaşıyor. Geç gelen yardım yardım değildir!
Depremi duyar duymaz otobüslerden zar zor bilet bulan birçok yakınım aynı gün Osmaniye’ye ulaşmayı başardı ama onca imkan ve güce rağmen yakın illerden iş makinelerini ulaştırılamadı.
Bu halk sizi affetmeyecek!
İlk 24 saatta kurtardın katardın 2 gün sonra gelen enkazdan ceset toplamaya gelir. Öyle de oldu.
Bakın “yetersiz kaldılar” demiyorum. İlk 35 saat yoktular, anlamıyor musunuz? Böyle durumlar için hiçbir hazırlık yapılmadığı ortada.
Çöken yeni yollar ve köprüler. Eski devlet yolları sapasağlam duruyor. Çöken yalan imparatorluğu. Çöken yalan ve talan.
Osmaniye’nin ova kısmında enkaz çok, üst taraflarda hasar yok.
11 Şubat 2023
Osmaniye’de müteahhitlere yakalama kararı çıkartılmış. Bu inşaatlara onay veren belediye başkanı ve ekibi bu işten sıyrılacak mı? Bataklıkları imara açan belediye başkan ve encümen üyeleri ve imar planları onaylayan şehircilik bakanlığı hakkında işlem yapılacak mı?
Eğer suçlu aranacak ise bunun birinci suçlusu belediyelerdir çünkü imardan büyük rant elde ediyorlar. İkinci suçlusu mimar ve mühendislerdir. Son sırada ve üçüncü suçlusu bu işe sermaye koyan müteahhitlerdir. Siyasetçilere dokunmadan yapılan her işlem gaz almaktır
Doğal felaket diye bir şey yok!
Deprem de tıpkı yağmur gibi, kar gibi, fırtına gibi olması gereken doğal hadisedir ve faydası vardır. Tepeye yapma yel götürür, dereye yapma sel götürür. Fay hattına ağır ev yapılmaz. Göl üstüne de yapılır, yeter ki neyi nerede nasıl yapacağını bil.
Tarifsiz acılar içindeyim
Bir yanımı kaybettim. Birlikte büyüdüğüm birlikte okula gittiğim aynı sırada okuduğum her zaman yanımda olan bir büyüğüm canım kardeşim ağbim emekli öğretmen Hakkı Tülüce’yi kaybettim. Tarifsiz acılar içindeyim.
Artık cenazemiz var diyemiyorum.
Amcaoğlu Paşa Ahmet Tülüce’nin deprem günü Osmaniye’den nakledildiği Mersin şehir hastanesinden vefat haberini aldık. Gün içinde köyümüzde defnedilecek.
Yıkılmadık ayaktayız
130 yıldır nice depremler gördük. Yıkılmadık ayaktayız.
4 farklı yapı tarzı bir arada. Sırasıyla soldan sağa; Yığma kerpiç, Bağdadi, Yığma kerpiç, Hımış taş dolgu, Hımış tuğla dolgu.
Sıralı konakların 50 metre ilerisindeki çok katlı beton bina çökmüş.
Bugün biraz Osmaniye’de dolaştım, yıkılan ve yıkılmayan binaları fotoğrafladım. 1 ve 2 katlı binalarda (kolon kesimi yapılmış kebapçı hariç) yıkılana rastlamadım. Yıkımın en çok olduğu Rahime Hatun Mahallesi’nde 2 katlı yığma kerpiç evlerde dahi ciddi bir hasar yoktu.
Osmaniye’de yıkımlar zemini bataklık olan Rahime Hatun ve Esenevler gibi mahallelerde yaşanmış. Dağa yakın mahallelerde hiçbir hasar yok. Osmaniye’de kontrol edilen 16 bin binadan 8 bini hasarsız ve bu binalar üst bölgelerde yer alıyor.
Bu yıkımların baş sorumlusu zemini bataklık olan bölgeyi imara açan ve 2 kattan fazla izin verilmemesi gerekirken çok katlı yapılaşmaya izin veren belediyedir. Mevcut ve geçmişte görev yapan belediye başkanları öncelikle yargılanmalıdır.
Eski ismi Bayındırlık bakanlığı şimdiki ismi şehircilik çevre ve iklim bakanlığının kontrollüğünde yapılan resmî binalarda yıkıma rastlamadım. 1975-80 arasında benim de kontrolümde yapılan resmî binaları tek tek gezdim. Şükür ki hiçbiri yıkılmamış. Riskli bölgede olduğu halde.
Başlıca yıkım sebepleri
1- Kötü zemin
2- Kötü zemine uygun olmayan çok katlılık
3- Projelendirme
4-Malzeme eksikliği ve işçilik hatası
Riskli bölgelere bina yapılabilir fakat maliyeti çok yükseltir. Risksiz bölgeler varken riskli bölgeleri imara açmak cinayettir. Riskli bölge akarsuların doldurduğu tarıma çok elverişli birinci sınıf alüvyonlu tarım arazisi idi. Portakallar söküldü apartmanlar dikildi.
Şehirler seyreltilmeli, köyden kente değil kentten köye göç teşvik edilmeli.
Kendi Kendine yeterli köycülük geliştirilmeli (50 yıl önce böyleydi). Köylerde sebze meyve pazarları kurulur oldu. Meyve sebze para etmeyip ucuza satılınca köylüler satın almayı tercih ediyor.
İnsanları köyde tutmanın maliyeti çok ucuz, şehrin kamuya maliyeti ise çok yüksek. Belediyelere yapılan hazine yardımları kısıtlanarak kaynaklar tarıma kaydırılmalı. Çalışanlar üretimden çok hizmet sektöründe çalışıyor (% 75) kapıcı, temizlikçi, satıcı, güvenlikçi banker vs
Deprem bölgesinde görevde olan ve geçmişte de görev yapmış olan tüm belediye başkanları ve imardan sorumlu müdürler yargı önüne çıkartılmalı ve hesap vermeli.
Alternatif yönetim yerine alternatif bir yaşam kursak daha makul değil mi?
Depremden önce bir arkadaşım ziyaretime gelmişti. Köydeki tarlalarını satarak elinde avucunda ne varsa ev almış 50’ye yakın daire sahibi olmuştu. Bizde arazi pahalı konut ucuzdur. İyi bir yatırım yaptığını söylemişti. Evlerin çoğu yıkılmış ve ağır hasarlı. O şimdi köyde akrabalarında kalıyor.
Taş ev
Köyde doğup büyüdüğüm baba konağının yan duvarı bu depremde çöktü. Bana “Konak boş niye orada oturmuyorsun?” diyorlardı.
Çok katlı taş binalar depreme dayanıksızdır. Taş evler 1 katı geçmemeli ve üstü hafif çatılı olmalıdır. Konağın yanındaki 1 katlı taş ev daha eski ve hasarsız.
Benim Ev
Taş eve göre maliyeti yok denecek kadar az. Sade ve gösterişsiz ama kullanışlı. Kışın sıcak yazın serin tutuyor. Depreme, yangına, sele ve yele karşı oldukça dayanıklı ve esnek bir yapı. Depremde en ufak çatlak oluşmadı.
20 Şubat Samandağ Depremi
Kahramanmaraş’ta 6 Şubat’ta yaşanan 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremin ardından artçı depremler yaşanmaya devam ediyor. Bu kez Hatay Samandağ‘da saat 20:07’de 5.8 büyüklüğünde ikinci deprem yaşandı. 20 Şubat akşamı son olarak Hatay’da 6.4 ve 5.8 büyüklüğünde deprem yaşandı. Deprem, Hatay’ın yanı sıra Adana, Osmaniye, Gaziantep, Kahramanmaraş, Antalya, Diyarbakır gibi çevre illerden hissedildi.
9:31
Osmaniye merkezde ağır hasarlı binalardan yıkılanlar var.
Ben hariç herkes dışarıda. Bu evi yaparken depremi, yangını, seli, yeli her şeyi düşünerek yapmıştım. Sarsıntıda devrilmesin diye sobayı da çelik tel ile çatıya ve duvara bağlamıştım.
Gerek çatı gerçekse duvarlar hafif malzemeler ile yapıldı. Duvarlar kamış, içi dolgu, iç ve dış kerpiç ile sıvandı. Duvarlarda ve çatıda kullanılan kamışlar (bambu) oldukça hafif ve esnek. Su ile temas etmediği sürece 100 yıllık ömrü var. Çatı örtüsü kaplama, sazlar ise 10 yılda bir takviye edilmeli.
Bu ev 2 kişi ile 15 günde bitecek bir yapı. 3 kişi ile 10 gün.
Mehmet Tülüce
