Mehmet Tülüce doğal tarım prensiplerine uygun olarak fidan dikimi, fidan nasıl ve ne zaman dikilir, fidan seçimi, harç hazırlama, fidan çukuru açma, budama, malçlama ve sulama konularını ayrıntılı olarak anlatıyor.

– Hamiyet Bayram

Fidan dikimi nasıl yapılır?

Fidan nasıl dikilir?

Fidan ne zaman dikilir?

Fidan dikimi sonbaharda yaprakların dökülmesi ile birlikte başlar. İlkbahara kadar devam eder. Ağaçlara su yürüyünce fidan dikmemek gerek. Tüplü fidanlar her mevsim dikilebilir ancak su ister en iyisi bu mevsimde dikmektir. Temeli sağlam atalım.

Fidan seçimi

Büyük fidan kullanmayalım. Genç fidanlar toprağa çabuk uyum sağlar. Fidanlar 1 veya 2 yaşında olmalı. İlerde bakıma muhtaç ağaçlarımız olmasın. Tabii en ideali çekirdekten dikimdir.

Toprak hazırlığı

Fidan dikimi yapmadan önce toprağı hazırlamak gerekir. Eğimli arazilere su tutma hendekleri açılmalı. Düz arazilerde su tutan yer var ise su tahliye kanalı açalım. Fidan dikim sırasına, su hendeği açmış isek iki hendek arasına tekli patlatma çektirelim. 80-90 cm derinliğe inerek sert dip kırılmalı.

Fidan harcı

Fidan harcına % 70 toprak % 15 yanmış gübre ve % 15 leonordit (henüz oluşmamış kömür) katmakta fayda var. Fazla gübre kılcal kökleri yakabilir. Ayrıca fidanları hazıra alıştırmamak gerekir.

Fidan çukuru ve dikimi

Fidan çukurlarını 80 cm derinliğinde yapalım. Ne kadar derin olur ise o kadar iyi olur. Çukuru derin açmaktaki amaç köklerin derine inmesidir. Kök ne kadar derine inerse daha çok besin kaynağına minerale ulaşır. Toprağın altı her zaman nemli olacağından suya ihtiyacı azalır.

Fidan dikimi yaparken 60 cm çapında bir yalak (havuz) açın, üzerini 10-15 cm saplarla kapatın, hafif su verin. Çok kurak havalarda az bir su daha ilave edin.

Çukurun 25 cm altını fidan harcı ile dolduralım.  Fidanı bu harcın üzerine koyalım Ve toprak ile dolduralım. Fidan kökleri hava almaması için ayağımızla hava almayacak şekilde bastıralım . Toprağı çok sıkıştırmamaya dikkat edelim Fidanın aşı bölgesi 10 cm yukarıda kalmalı.

Kök budaması

Fidan alırken kazık kökü kesilmemiş olanı tercih edin ve fidanın kazık kökünü sakın kesmeyin. Fidanın köklerinde kırılmalar varsa onu makasla temizleyin. Kırık yok ise kök budaması yapmayalım.

Sulama

Fidan dikimi sonrası illa ki can suyu verelim. Ama sonrasında fidanları suya çok alıştırmayın. Kök salmaz yoksa. Stres yapsın ki, derine kök salsın. Modern ziraatçılara bakarsan fidan köklerini traşlarlar. Çünkü onlar öyle eğitildi. Kök ne kadar yüzeyde olursa o kadar su ve kimyasal gübreye ihtiyacı olur. Ağaç “ben susadım” demediği sürece su vermeyin. Yapraklarında solgunluk görünceye kadar bekleyin. Su meyvenin kalitesini artırmaz. Sularsanız iri ve su oranı yüksek, besin değeri kiloda düşük meyve alırsınız.

Fidan hızlı büyüsün diye çok su verirseniz fidan aşağı fazla kök salmaz. Toprağın ilk 30 cm’lik bölümü kurak ve sıcak havalarda kuruduğundan bitki susuz kalır ve sizden sürekli su istemeye başlar. Kök nemli derinliğe inerse ve su ihtiyacı ortadan kalkar. Kök ne kadar derine inerse minerallerden o kadar çok faydalanır ve dolayısıyla ürünün besin değeri artar.

Biz doğalcıyız. Doğalcı doğal ahlaka sahip olmalı. Tüketiciye su katılmış meyve satmamalı. Meyve ağaçlarına azot ve su basarsanız iri gösterişli meyve akırsınız. Bizim tüketicimiz doğal olmalı. Gösteriş budalası olmamalı.

Budama

Budama yapmayalım. Doğal formu bozulmuş kurumuş dallar varsa tazeyken alalım. Ağacın doğal büyümesini sağlarsak obur sürgün olmaz, ama su ve gübre vererek hızlı sürgün verdirirsek budamak zorunda kalırız. Ağaç bir kere makas yediği dallar çatallaşır, birbirine girer ve her zaman budama ister. İlk yıllar şekil budaması yapalım, tepe almayalım. Dal ne kadar taze ise yarasını o kadar erken kapatır.

Taş uygulaması ve destek çubuğu

Taş uygulaması taban suyu yüksekte olan yerlerde uygulanır. Kök suya inince çürümesin diye. Sizde böyle bir durum yoksa taş koymayın. Destek çubuğu mutlaka koyun. Rüzgar sallar ve kökler zarar görür, fidan yan yatar vs. Diktiğimiz fidanı bir değneye bağlayalım ki rüzgarda eğilmesin. İpi gövdeyi sıkmayacak şekilde bağlayalım. Bir yıl sonra ipi çözüp atalım. Aksi takdirde gövdeyi boğar.

Fidan malçlama

Fidan diplerini malçlayalım. Malç toprağın güneş almasını engelleyecek şekilde kalın olmalı (10-15 cm). Malç için ekin ve ot sapı, kuru yaprak, talaş, ağaç kabuğu olabilir. Bunlar daha sonra çürüyerek gübreye dönüşür. Ot çıkışını engeller. Toprağın nemli kalmasını sağlar ve su ihtiyacını azaltır. Genç fidanların köklerini soğuktan ve sıcaktan korur. Taç genişleyene kadar malçlamaya 2 yıl devam edin.

Doğal tarımın temel ilkelerinden biri de çekirdekten dikimdir

Doğal tarımcı olarak ben çekirdekten dikimi tavsiye ediyoruz.

Çekirdekten dikilen ağaçlar daha derine kök salar, dolayısıyla susuzluğa karşı daha dayanaklı olur. Topraktan daha çok besin çeker bu da gübre ihtiyacının azalması demektir. Ağaç daha güçlü olur ve hastalıklara karşı direnci artar.

Çekirdekten dikim neredeyse sıfır maliyetlidir. Dikim işçiliği, çukur açma gibi masraflarınız olmaz.

Kendi fidanını yetiştir

Ben doğal tarım bahçemde seneye kuracağım yeni zeytin bahçesinin hazırlıklarına başladım. Budamadan artan taze dalları çelikleme yöntemi ile köklendirdim. Dikeceğim fidanı kendim üretiyorum. Satın alacak olsaydım tanesine 25-30 tl arası ödeme yapacaktım.

Şayet tutunacak bir toprağınız var ise bahçe kurmak için büyük paralara ihtiyacınız olmayacaktır. Bahçenizi tohum dikerek veya çelikleme yöntemi ile fidan yetiştirerek bedavaya getirebilirsiniz. Fidan çubuğunu budama sonrası kimden istesiniz verir. Ücret istemez kimse. Ama biz hazıra o kadar çok alıştırıldık ki, parasız adım atamaz olduk. Oysa gerçek hiç de bize öğretilen gibi değil. Parasız veya az paralı bir yaşam inşa etmek mümkün. Kapitalistler ve onun hizmetkarı uzmanlar buna karşı çıkacaktır biliyorum. Ciddiye almayın onları. Soyacaklar.

Çelikleme için en uygun zaman Ekim-Mart arasıdır. Özel köklendirici kullansanız da olur kullanmasanız da. Çizik atarsanız ve suda bir gün bekletirseniz herhangi bir köklendirici kullanmaya gerek olmaz.

Bu fidanlar 3. yılda meyve vermeye başlar, 7. yılda verime geçer

Baha sonra aşılama gerekmemesi için çelik alacağınız ağaç aşılı ise aşı üstünden çubuk almanız gerekir.

Bulunduğunuz bölgeye göre fidan seçmelisiniz. Mesela Trakya’da geç donlardan etkilenmeyecek kiraz, üzüm, armut gibi çeşitlerden dikmek gerek.

Mehmet Tülüce